Çocuk İşçiliği Nedenleri ve Küresel Dünyadaki Yeri
Sanayi Devriminden bu yana dünya üzerinde pek çok değişim yaşandı. Dünya, fabrikalarla donatıldı. İnsanlar köylerini terk edip şehirlere taşındı. Tüketim günden güne artarken üretim için daha çok iş gücü gerekti. Böylece işçi sınıfı ortaya çıktı. Ortaya çıkan bu işçi sınıfında kullanılan çocuk emeği, göz ardı edilemeyecek kadar fazlaydı.
Çocuklar, çok eski zamanlardan beri aileye yardım etmek için veya bir iş öğrenmek için çalıştırıyorlardı. Fakat bu durum sanayi devrimiyle beraber büyük bir oranda değişti. Artık çocuklar, bu ağır iş gücünün bir parçası haline geldiler. Çok cüzi fiyatlara uzun saatler boyunca çalıştırıldılar.
Günümüz de geçmişten pek farklı değil. Bugün bile sadece Türkiye’de 720.000 çocuk işçi bulunmakta. Peki bu kadar çocuğun hayatlarının en önemli evrelerinde çalışmalarının sebepleri neler? Bu konuyu tam olarak ele alabilmemiz için iki konuya hâkim olmamız gereklidir. Bunlardan birincisi çocukların çalışmalarının asıl nedenlerini görebilmek, ikincisi ise işverenlerin neden çocuk emeğini kullandıklarını anlayabilmek.
Geleneksel Bakış Açısı:
Tarım toplumlarında ve özellikle yeni sanayileşen yerlerde insanlar çocuk istihdamını bir ihtiyaç olarak görmektedirler. Yukarıda da bahsettiğim gibi kırsal kesimlerde çocuk, ailesi için zaten ücretsiz bir şekilde çalışmaktadır. Aileler de çocuğun iş hayatına girmesinin, onun duygusal, toplumsal, fiziksel gelişimini olumsuz bir şekilde etkileyeceğinin farkında değillerdir. Ebeveynlere göre çocuğun aile yanında ücretsiz çalışmasıyla, herhangi bir yerde ücret alarak çalışmasının hiçbir farkı yoktur. Çocuktan gelen ücretin de aile bütçesine katkısı düşünüldüğünde ise çocuğun çalıştırılması desteklenmektedir.
Yoksulluk:
Yoksulluk aslında en başta gelen sebeplerden biridir. Haneye; ailenin geçinebileceği, temel ihtiyaçlarının karşılanabileceği kadar para girmeyince çocuklar çareyi çalışmakta bulurlar. Verileri incelediğimizde de %56’lık bir çocuk işçi kesiminin ailenin ihtiyaçlarına katkı sağlamak amacıyla çalışmakta olduğu tespit edilmiştir.
İşsizlik:
Evde yaşayan yetişkinlerin ve çocuğun ebeveynlerinin devamlı olarak, düzenli para getiren işlere sahip olmamaları da çocukların erken yaşta iş hayatına atılmasının sebeplerinden biridir.
Çarpık Kentleşme:
Sanayileşmenin artmasıyla beraber kentlere büyük bir göç başlamış, şehirlerdeki insan sayısı büyük bir hızla artmıştır. Konut yetersizliği ve insanların barınma ihtiyacı ise çarpık kentleşmeyi oluşturmuştur. Çarpık kentleşme ise yetişkinlerin işsiz kalmalarında rol oynamıştır. Böylece çocuk istihdamı artmıştır.
Nüfus:
Gelişmekte olan ve gelişmemiş ülkelerde gerçekleştirilen erken evlilikler, çok çocuklu aile yapıları da işsizliği etkiler. Düzensiz artan nüfus; çarpık kentleşmeyi, işsizliği, düzensiz gelir dağılımını beraberinde getirir. Düzensiz gelir dağılımları da tüm aile fertlerini çalışmaya zorlar. Bu aile fertlerinin içinde pek tabii ki çocuk da vardır.
İşverenlerin Çocuk İşgücüne Olan Talebi:
Günümüzde birçok işveren çocuk emeğini sömürmektedir. Çocukları bir yetişkin ile karşılaştırdığımızda çok daha az ücrete tabi tutarak uzun saatler boyunca çalıştırabilmektedirler. Aynı zamanda aylık, mevsimlik çalışmayı meslek öğrenmenin doğal gereği olarak görüp onlara yapılan muameleleri kabullenmeleri; uysal, korunmasız, güvencesiz olmaları, haksızlığa karşı başkaldırmamaları nedeniyle bugün birçok işveren çocukları iş gücü olarak tercih etmektedirler.
Büşra Yeşilyurt. 20 yaşında. Psikoloji öğrencisi. İstanbul'da yaşıyor.
