Ulusal Program ve Çocuk İşçiliğinin Nedenleri
Çocuk işçiliğiyle mücadelede devletimizin bakış açısıyla çocuk işçiliğinin nedenlerini bilmek, bu nedenlerin ortadan kaldırılması konusunda politikalar geliştirilmesi için temel önemde. Bu amaçla, bu yazıda Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Çalışma Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan “Çocuk İşçiliği ile Mücadele Ulusal Programı (2017-2023)” nı çocuk işçiliğinin nedenlerini tespit etmek amacıyla incelemek istedik.
Bu kapsamda, Ulusal Program’ın 14’üncü sayfasından başlayarak 18’inci sayfasına kadar çocuk işçiliğini doğuran çeşitli sebeplere değinilmekte.
Konu hakkında en temel neden olarak ailelerin ekonomik durumlarındaki yetersizlikler gösterilmekte. Bu yetersizliklerden dolayı çocuklar okuldan alınmakta ve çalışmaya yönlendirilmekte.
Ekonomik güçlükleri olan ailelerin çocukların eğitimini ek maliyet doğuran bir durum olarak değerlendirmeleri de çocukların eğitimden yoksun kalarak çalıştırılmalarına neden olabiliyor.
Kırdan kente göç dolayısıyla aile bireylerinin işsizliği de çocuk işçiliğinin ortaya çıkması sonucunu doğurabiliyor. Ayrıca, ailedeki bakış açısı çerçevesinde çocukların çalışmasının sorumluluk bilincinin erken yaşta kazanılmasına hizmet ettiğinden ötürü olumlu olarak değerlendirilmesi de var.
Kayıt dışı çalışan küçük işyerlerinin çocuk işgücüne taleplerinin de çocuk işçiliğinin varlığı açısından önemli bir sebep olduğu vurgulanmakta. Bu anlamda, en az maliyetle en yüksek kâr elde etmeyi amaçlamanın asli bir neden olduğunun altı çizilmekte.
Özellikle, 2011 yılından itibaren ülkemize gerçekleşen yoğun düzensiz göçün de çocuk işçiliğinin artmasına neden olduğu Ulusal Program’da gözden kaçmamış. Bu çerçevede, özellikle güney ve doğu bölgelerimizde maddi yetersizlikler nedeniyle çocuklarını işgücü piyasasına yönlendiren ailelere işaret edilmekte. Böylece “yabancı çocuk işçiler” sorununun da ortaya çıktığı dile getirilmekte.
Bu sorunların aşılmasında çocuk işçiliği ile mücadele konusundaki farkındalığın arttırılmasının önemli bir yer tuttuğu ileri sürülebilir. Nitekim, bu konu Ulusal Program’ın 58’inci sayfasında yer almakta.
Farkındalığın arttırılması için Ulusal Program’a ek “Çocuk İşçiliği ile Mücadele Ulusal Programı Eylem Planı” (“Eylem Planı”) içinde sayfa 68’de “Tablo 3: Farkındalık Arttırıcı Önlemler” de de çeşitli tedbirler ifade edilmekte.
Bunlardan (1.5) altında belirtilen işverenler ve tarım işçisi ailelerin çocuk işçiliği ile ilgili düzenlemeler ve bu düzenlemelere uymamaları halinde karşılaşabilecekleri idari cezalar hakkında bilgilendirilmelerinin özellikle önem taşıdığı düşünülebilir.
Nitekim, böylece yaptırımlarla karşılaşmamak adına uygulamada çocuk işçiliğine sebep olacak faaliyetlerden kaçınabileceklerdir.
Bahar Yeşim hukukçu; Uluslararası Hukuk ve Avrupa Birliği Hukuku alanlarında akademik çalışmalar yürütüyor. “İçsel Yolculuk”, “Dışavurum”, “Yansımalar” ve “Keşif” isimli yayımlanmış dört kitabı bulunuyor.
